در ادامه مطلب...
محمدعلي ندائي
در فقه اسلامي محارم به دو دسته نسبي و سببي تقسيم ميشوند. محارم نسبي همان اقوام و خويشان نزديک هستند که به انسان محرماند مانند عمه، عمو، خاله، دايي و... محرميت سببي نيز يا از طريق ازدواج حاصل ميشود و يا از راه شير خوردن. اکنون سوال اين است که با ازدواج (چه دائم و چه موقت) چه کساني با انسان محرم ميشوند؟
با ازدواج مادرزن و مادربزرگ زن و مادر پدرزن و مادر مادرزن بر مرد محرم ميشوند حتي اگر زناشويي صورت نگيرد. بنابراين با خواندن صيغه عقد ازدواج، اين دسته از زنان بر مرد محرم ميشوند. حضرت امام خميني(ره) در رساله عمليه مسئله ۲۳۹۲ در اين باره مينويسند: «اگر کسي زني را براي خود عقد نمايد، اگر چه با او نزديکي نکند، مادر و مادر مادرآن زن و مادر پدر او هر چه بالا روند، به آن مرد محرم ميشوند.» افراد ديگري که با ازدواج بر مرد محرم ميشوند، عبارتاند از: دختر زن، نوه دختري و پسري زن، البته در صورتي که مرد با همسر خود آميزش کرده باشد.
حضرت امام(ه) در مسئله ۲۳۹۳ چنين فتوا ميدهند: «اگر زني را عقد کند و با او نزديکي نمايد، دختر و نوه دختري و پسري آن زن هر چه پايين روند، چه در وقت عقد باشند يا بعدا به دنيا بيايند، به آن مرد محرم ميشوند.» البته حضرت امام(ره) در مسئله بعد يادآور شدهاند که: اگر با زني که براي خود عقد کرده نزديکي هم نکرده باشد، تا زماني که آن زن در عقد اوست نميتواند با دختر او ازدواج کند.
زن نيز از طريق ازدواج با پدرشوهر، پدربزرگ شوهر، پسر شوهر و نوه پسري و دختري شوهر محرم ميشود. امام در مسئله ۲۳۹۶ در اين باره ميفرمايند: «پدر و جد شوهر، هر چه بالا روند و پسر و نوه پسري و دختري او هر چه پايين آيند، چه در موقع عقد باشند يا بعدا به دنيا بيايند، به زن او محرم هستند.»
آيا خاله، دايي و عموي زن و مرد محرم هستند؟
خاله زن نسبت به مرد و عمو و دايي مرد نسبت به زن محرم نيستند. آيتا... مکارم شيرازي در پاسخ به اين استفتاء که آيا به خاله همسرم (زنم) محرم هستم، اظهار داشتهاند: «خير، به ايشان محرم نيستيد» و در پاسخ به استفتاي ديگري که حکم دايي و عموي همسر از نظر محرميت را بفرماييد، فتوا دادهاند: «دايي و عموي همسر محرم نيستند.» ايشان همچنين در بخش استفتائات سايت خود در پاسخ به استفتايي مبني بر اين که:در صورت اتمام عقد موقت آيا محرميت مرد با فرزندان زن باقي ميماند؟ گفتهاند: «اگر آميزش صورت گرفته باشد به فرزندان آن زن محرم ميشود.»
لازم به يادآوري است محرم بودن اين دسته بر زن و مرد به اين معناست که ازدواج با آنان حرام است و در زمينه پوشش و نگاه کردن نيز همچون محارم نسبي هستند. بنابراين افرادي چون شوهر خواهر، برادر شوهر بر زن و خواهرزن بر مرد محرم نميباشند و بايد احکام پوشش و مانند آن را رعايت کنند.
شرح نداره اصن !
عکس نگار فروزنده